Pasterstwo Karpat

Projekt ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat

poprzez utrzymanie i rozwój tradycyjnego wypasu owiec na halach
i półnaturalnych łąkach, ochronę tradycyjnych ras zwierząt gospodarskich oraz wspieranie odradzania się tradycji gospodarki pasterskiej.

Szaflary to jedna z najstarzych wsi Podhala. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z 1328r. W tych odległych czasach była to najdlalej w strone Tatr połozona osada, której ludność zajmowala się hodowlą owiec i rzemiosłem drzewnym. Stąd przypuszczalnie nazwa miejscowości Szaflary. ( Schafflare - owczarze, schafler - bednarz)

Dziś we wsi mieszka kilkunastu hodowców owiec i krów. 

Od wieków Podhalanie wypędzali w lecie swe stada na pastwiska tatrz., przydzielone osadnikom przez królów polskich. Według zachowanych wiadomości wsie podh. (np. Pieniążkowice i Stare Bystre) miały hale w Tatrach dopiero od XVI w., w rzeczywistości jednak sezonowe wędrówki past. z Podhala w Tatry zaczęły się wcześniej, co najmniej w XIV w. W XVII w. już wiele wsi miało pastwiska w Tatrach. W rozwoju p. podh. uderza fakt, że początkowo wsie b. odległe od Tatr (np. Pyzówka, Klikuszowa, Waksmund) posiadały tam swe hale, a z biegiem czasu pastwiska tatrz. przechodziły na własność mieszkańców wsi położonych bliżej gór i w związku z tym skróciły się szlaki sezonowych wędrówek past. w Tatry.

Zaraz po II wojnie świat. wsie posyłające stada w Tatry kończyły się zasadniczo na linii Groń - Szaflary - Czarny Dunajec. Interesującym zjawiskiem w owych sezonowych wędrówkach z pow. nowotarskiego było to, że nieraz przekraczały granicę państw.; górale szli w lecie ze swymi stadami również na pastwiska za granicą węgierską, czy też - później - czechosłowacką: w Tatry Spiskie i Orawskie (jeszcze w pierwszych latach po II wojnie świat.).W związku z wędrówkami past. i w ogóle z gospodarką past. powstały ciekawe i oryginalne zwyczaje. Dotyczyły one samych wędrówek zwanych redykiem, jak również gospodarki na halach i jej organizacji, ubioru pasterzy itd. określanej mianej gospodarki sałaśniczej. Gospodarka na halach była dwóch zasadniczych rodzajów: gospodarka krowia (krówska) indywidualna, oraz gospodarka owcza, która od wieków miała charakter wspólnotowy.

 

Share

Instytucja współfinansująca


Program szwajcarski

Projekt


Lider projektu


GRID

Partnerzy


Université de GenèveREGIONALNE CENTRUM EKOLOGICZNE - POLSKIE BIURO RECStowarzyszenie EkopsychologiaBeskid ZielonyGazdowie

Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej

Współpracują z Nami: