Pasterstwo Karpat

Szaflary to jedna z najstarzych wsi Podhala. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z 1328r. W tych odległych czasach była to najdlalej w strone Tatr połozona osada, której ludność zajmowala się hodowlą owiec i rzemiosłem drzewnym. Stąd przypuszczalnie nazwa miejscowości Szaflary. ( Schafflare - owczarze, schafler - bednarz)

Dziś we wsi mieszka kilkunastu hodowców owiec i krów. 

Od wieków Podhalanie wypędzali w lecie swe stada na pastwiska tatrz., przydzielone osadnikom przez królów polskich. Według zachowanych wiadomości wsie podh. (np. Pieniążkowice i Stare Bystre) miały hale w Tatrach dopiero od XVI w., w rzeczywistości jednak sezonowe wędrówki past. z Podhala w Tatry zaczęły się wcześniej, co najmniej w XIV w. W XVII w. już wiele wsi miało pastwiska w Tatrach. W rozwoju p. podh. uderza fakt, że początkowo wsie b. odległe od Tatr (np. Pyzówka, Klikuszowa, Waksmund) posiadały tam swe hale, a z biegiem czasu pastwiska tatrz. przechodziły na własność mieszkańców wsi położonych bliżej gór i w związku z tym skróciły się szlaki sezonowych wędrówek past. w Tatry.

Zaraz po II wojnie świat. wsie posyłające stada w Tatry kończyły się zasadniczo na linii Groń - Szaflary - Czarny Dunajec. Interesującym zjawiskiem w owych sezonowych wędrówkach z pow. nowotarskiego było to, że nieraz przekraczały granicę państw.; górale szli w lecie ze swymi stadami również na pastwiska za granicą węgierską, czy też - później - czechosłowacką: w Tatry Spiskie i Orawskie (jeszcze w pierwszych latach po II wojnie świat.).W związku z wędrówkami past. i w ogóle z gospodarką past. powstały ciekawe i oryginalne zwyczaje. Dotyczyły one samych wędrówek zwanych redykiem, jak również gospodarki na halach i jej organizacji, ubioru pasterzy itd. określanej mianej gospodarki sałaśniczej. Gospodarka na halach była dwóch zasadniczych rodzajów: gospodarka krowia (krówska) indywidualna, oraz gospodarka owcza, która od wieków miała charakter wspólnotowy.

Czytaj więcej: Wspólnota ze Szaflar

Funkcjonujące przez ostatnie stulecia (od XVII do XX w.) pasterstwo szałaśnicze to nic innego jak wspólnotowy wypas owiec angażujący całą społeczność pasterską wsi do współpracy i działań na rzecz prowadzonego wypasu pod opieką bacy lub sałaszników. To w tym sposobie prowadzenia wypasu ukształtowała się bogata obrzędowość i kultura pasterska, dziś określana jako wypas kulturowy. W ten sposób ukształtowała się kultura pasterska będąca zarazem źródłem żywotnej kultury góralskiej łączącej dziś mieszkańców Karpat. Z natury swej jest ona oparta na wypracowanej przez pokolenia umiejętności funkcjonowania wspólnot, gdzie współpraca oparta na wzajemnym zaufaniu jest płaszczyzną wymiany wiedzy, doświadczenia, umiejętności gospodarowania ludzi przedsiębiorczych, naturalnych liderów społeczności pasterskich – baców.

Do nowego sezonu trzeba się przygotować. Nowa puciera napewno się przyda. 

Powstanie Hali Rycerzowa datuje się na XVII wiek (wzmianka w „Dziejopisie Żywieckim”). Początkowo wypasano tu stada owiec, krów i kóz ok. 120-150 sztuk.

Czytaj więcej: Soblówka – wieś pasterska w Beskidzie Żywieckim